Chelsea FC: Gã Khổng Lồ Xanh Từ Tây London
Chelsea Football Club là một trong những đội bóng chuyên nghiệp hàng đầu tại Anh, có trụ sở tại Fulham, Tây London. Được thành lập vào năm 1905, CLB mang tên khu vực lân cận Chelsea, nơi gắn liền với lịch sử và bản sắc của đội bóng. Hiện tại, Chelsea thi đấu tại Premier League – giải đấu cao nhất nước Anh – và chơi trên sân nhà Stamford Bridge. Từ năm 2022, đội bóng thuộc quyền sở hữu của tập đoàn BlueCo.
Thành Tích Quốc Nội Ấn Tượng
Danh hiệu lớn đầu tiên đến vào năm 1955, khi Chelsea lần đầu lên ngôi vô địch giải Hạng Nhất (First Division). Trong suốt chiều dài lịch sử, The Blues đã sưu tập:
-
6 chức vô địch quốc gia,
-
8 FA Cup,
-
5 League Cup,
-
4 FA Community Shield.
Thành tích này giúp Chelsea trở thành đội bóng giàu thành tích thứ năm trong lịch sử bóng đá Anh.
Vươn Tầm Châu Âu Và Thế Giới
Chelsea bước ra sân chơi châu lục với danh hiệu đầu tiên vào năm 1971 khi giành UEFA Cup Winners’ Cup, và lặp lại chiến tích này vào năm 1998.
Đội bóng sau đó tiếp tục khẳng định vị thế bằng:
-
2 chức vô địch Champions League (2012, 2021),
-
2 lần đăng quang Europa League (2013, 2019),
-
1 danh hiệu Conference League (2025).
Việc hoàn tất bộ sưu tập đủ cả bốn giải đấu cấp CLB của UEFA giúp Chelsea trở thành đội đầu tiên trong lịch sử đạt được thành tựu này. Họ cũng chinh phục FIFA Club World Cup năm 2022 – gia nhập nhóm các CLB Anh hiếm hoi từng bước lên đỉnh thế giới.
Các Kình Địch Truyền Thống
Trên sân cỏ, Chelsea sở hữu những cuộc đối đầu giàu cảm xúc với các đối thủ cùng thành phố như Arsenal và Tottenham Hotspur. Ngoài ra, mối duyên nợ với Leeds United cũng là một phần đáng chú ý trong lịch sử đối đầu của The Blues.
Lịch Sử Hình Thành: Giai Đoạn Đầu (1905–1952)
Bắt Nguồn Từ Stamford Bridge
Năm 1904, doanh nhân Gus Mears mua lại sân điền kinh Stamford Bridge tại Fulham, với tham vọng biến nơi đây thành một sân bóng đá chuyên nghiệp. Khi đề nghị cho Fulham F.C. thuê lại sân bị từ chối, ông quyết định thành lập một đội bóng mới để sử dụng sân vận động này.
Do cái tên Fulham đã được đội bóng hàng xóm sử dụng, nhiều cái tên khác như Kensington FC, London FC và Stamford Bridge FC được cân nhắc. Cuối cùng, cái tên Chelsea Football Club được chọn – lấy theo khu vực liền kề, nổi bật hơn về mặt nhận diện. Chelsea chính thức ra đời vào ngày 10/3/1905, tại quán rượu The Rising Sun (nay là The Butcher’s Hook) – đối diện cổng chính của sân Stamford Bridge trên đường Fulham Road. Không lâu sau đó, đội bóng được chấp thuận gia nhập Football League.
Những Bước Chạy Đà Đầu Tiên
Ngay ở mùa giải thứ hai, Chelsea đã giành quyền thăng hạng lên Hạng Nhất – bước đệm khởi đầu cho hành trình chinh phục. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu, đội bóng liên tục rơi vào cảnh “lên-xuống hạng” giữa First Division và Second Division.
Năm 1915, Chelsea lọt vào trận chung kết FA Cup lần đầu tiên trong lịch sử, nhưng thất bại trước Sheffield United tại Old Trafford. Mùa giải 1919–20, họ kết thúc ở vị trí thứ ba – thứ hạng cao nhất cho đến thời điểm đó.
CLB Của Những Ngôi Sao Và Khán Giả
Ngay từ những năm đầu, Chelsea đã được biết đến là đội bóng sẵn sàng chiêu mộ các cầu thủ nổi tiếng. Cùng với đó, Stamford Bridge luôn chật kín khán giả – trở thành sân đấu có lượng khán giả trung bình cao nhất nước Anh trong nhiều mùa giải, đặc biệt là các năm 1907–08, 1909–10, 1911–14 và 1919–20.
Đội bóng hai lần lọt vào bán kết FA Cup (1920, 1932), và dù không có danh hiệu lớn trong những năm giữa hai cuộc Thế chiến, Chelsea vẫn duy trì vị trí tại giải Hạng Nhất suốt thập niên 1930 – một minh chứng cho sự ổn định trong giai đoạn nhiều biến động.
Giai Đoạn Hiện Đại Hóa & Danh Hiệu Đầu Tiên (1952–1983)
Năm 1952, Chelsea bổ nhiệm Ted Drake – cựu tiền đạo của Arsenal và ĐT Anh – vào vị trí huấn luyện viên trưởng. Drake nhanh chóng tiến hành cải tổ toàn diện: từ việc thay bỏ biểu tượng lính hưu trí truyền thống, cải thiện hệ thống đào tạo trẻ, đến nâng cao chất lượng tập luyện. Ông chiêu mộ những cầu thủ tiềm năng từ các giải đấu thấp và không chuyên để xây dựng đội hình mới.
Thành quả đến ở mùa giải 1954–55, khi Chelsea lần đầu tiên đăng quang vô địch quốc gia Anh. Tuy nhiên, dù UEFA vừa khai sinh Cúp C1 châu Âu, The Football League gây áp lực khiến Chelsea rút lui, bỏ lỡ cơ hội tham dự đấu trường danh giá nhất châu lục.
Theo ghi nhận KQBD Mới thì sau giai đoạn huy hoàng ngắn ngủi, Chelsea sa sút và thường chỉ xếp giữa bảng trong phần còn lại của thập niên 1950. Ted Drake bị sa thải năm 1961, nhường chỗ cho HLV kiêm cầu thủ Tommy Docherty.
Docherty tiếp tục cải tổ bằng cách đặt niềm tin vào lứa cầu thủ trẻ tài năng trưởng thành từ lò đào tạo. Chelsea trở lại cuộc đua danh hiệu trong thập niên 1960, suýt giành cú ăn ba mùa 1964–65 (vô địch quốc gia, FA Cup và League Cup), nhưng chỉ kịp đoạt Cúp Liên đoàn. Trong ba mùa liên tiếp, họ đều gục ngã ở các trận bán kết hoặc về nhì FA Cup.
Dưới thời Dave Sexton – người kế nhiệm Docherty – Chelsea đoạt FA Cup năm 1970 sau màn đá lại kịch tính trước Leeds United. Một năm sau, họ đánh bại Real Madrid tại Athens trong trận đá lại để lên ngôi UEFA Cup Winners’ Cup 1971 – danh hiệu châu Âu đầu tiên trong lịch sử đội bóng.
Tái Thiết & Khủng Hoảng (1983–2003)
Cuối thập niên 1970 và trong suốt những năm 1980, Chelsea trải qua thời kỳ bất ổn nặng nề. Một dự án tái phát triển tham vọng ở Stamford Bridge khiến CLB rơi vào khủng hoảng tài chính, nhiều ngôi sao buộc phải bán đi và đội bóng trôi dần xuống hạng. Tình hình còn tồi tệ hơn bởi vấn nạn hooligan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hình ảnh CLB.
Năm 1982, trong giai đoạn u ám nhất, Ken Bates mua lại Chelsea với mức giá tượng trưng chỉ 1 bảng Anh từ cháu trai nhà sáng lập Brian Mears. Tuy nhiên, quyền sở hữu sân Stamford Bridge khi đó đã bị bán cho nhà đầu tư bất động sản, đe dọa tương lai lâu dài của CLB.
Trên sân cỏ, Chelsea suýt rớt xuống hạng Ba lần đầu tiên trong lịch sử. Nhưng năm 1983, HLV John Neal xây dựng một tập thể mới với chi phí thấp và nhanh chóng giúp đội vô địch Hạng Nhì mùa 1983–84, trở lại First Division. Chelsea thi đấu ổn định vài mùa trước khi lại rớt hạng năm 1988, nhưng đã lập tức thăng hạng trở lại ngay mùa 1988–89.
Sau một cuộc chiến pháp lý kéo dài, đến năm 1992, Ken Bates giành lại quyền kiểm soát Stamford Bridge thông qua đàm phán với ngân hàng chủ nợ, sau khi các nhà đầu tư bất động sản phá sản. Đến giữa thập niên 1990, doanh nhân và CĐV Chelsea – Matthew Harding – gia nhập ban lãnh đạo và tài trợ 26 triệu bảng cho việc xây khán đài mới cùng đầu tư vào chuyển nhượng.
Chelsea dần trở lại trong thời kỳ Premier League mới thành lập. Mặc dù thất bại ở chung kết FA Cup năm 1994, nhưng sự xuất hiện của Ruud Gullit trên cương vị HLV kiêm cầu thủ năm 1996 đã mang đến làn gió mới. Ông chiêu mộ hàng loạt cầu thủ quốc tế và giúp Chelsea giành FA Cup 1997 – danh hiệu lớn đầu tiên sau 26 năm.
Gianluca Vialli, kế nhiệm Gullit, tiếp tục đưa Chelsea gặt hái thành công với League Cup, Cup Winners’ Cup, UEFA Super Cup (1998), cùng FA Cup 2000. Mùa 1998–99, Chelsea chỉ kém nhà vô địch Man United 4 điểm, và lần đầu góp mặt tại UEFA Champions League.
Sau đó, Vialli bị sa thải và Claudio Ranieri lên thay. Dưới thời Ranieri, Chelsea vào chung kết FA Cup 2002 và kết thúc mùa 2002–03 trong top 4 – giành vé trở lại Champions League, mở ra cánh cửa cho một bước ngoặt lớn mang tên Abramovich.
Kỷ Nguyên Vàng Dưới Thời Roman Abramovich (2003–2022)
Vào tháng 6 năm 2003, giữa lúc Chelsea đang đối mặt với khó khăn tài chính, Ken Bates bất ngờ bán lại câu lạc bộ cho tỷ phú người Nga Roman Abramovich với mức giá khoảng 60 triệu bảng. Với thương vụ này, Bates – người từng mua đội bóng với giá 1 bảng – thu về lợi nhuận cá nhân đáng kể. Abramovich không chỉ thanh toán khoản nợ 80 triệu bảng của CLB mà còn ngay lập tức đầu tư mạnh tay vào chuyển nhượng.
Những Bước Đi Ban Đầu: Mourinho và Cột Mốc Lịch Sử
Dù Chelsea chi hơn 100 triệu bảng cho tân binh dưới thời HLV Claudio Ranieri, đội bóng không có danh hiệu nào đáng kể, và ông bị thay thế bởi José Mourinho vào năm 2004. “Người đặc biệt” nhanh chóng tạo dấu ấn, giúp Chelsea vô địch Premier League 2004–05 với số điểm kỷ lục, đồng thời bảo vệ ngôi vương mùa sau. Cùng giai đoạn này, đội cũng giành thêm 2 League Cup và 1 FA Cup.
Sau khi Mourinho chia tay vào năm 2007, Avram Grant tạm quyền và đưa Chelsea đến trận chung kết Champions League đầu tiên, nhưng họ thất bại trước Manchester United sau loạt luân lưu đầy kịch tính.
Đỉnh Cao Champions League và Sự Trở Lại Của Mourinho
Giai đoạn 2009–2012 chứng kiến Chelsea luân phiên nhiều HLV. Guus Hiddink giúp giành FA Cup năm 2009, còn Carlo Ancelotti dẫn dắt đội đến cú đúp Premier League – FA Cup mùa 2009–10, ghi tới 103 bàn – thành tích tốt nhất kể từ 1963.
Năm 2012 là cột mốc lịch sử: dưới quyền Roberto Di Matteo, Chelsea đánh bại Bayern Munich để lần đầu tiên đăng quang Champions League, trở thành CLB London đầu tiên vô địch giải đấu này. Một năm sau, họ hoàn tất cú đúp châu Âu khi đoạt luôn Europa League, trở thành đội bóng đầu tiên sở hữu hai danh hiệu lớn của UEFA cùng lúc.
Mourinho trở lại năm 2013, giúp Chelsea vô địch Premier League lần thứ năm (2014–15) và giành thêm League Cup. Tuy nhiên, ông bị sa thải chỉ vài tháng sau do phong độ sa sút.
Giai Đoạn Ổn Định Và Lợi Nhuận Tài Chính
Dưới thời Abramovich, Chelsea không có lợi nhuận trong suốt 9 năm đầu. Tuy nhiên, năm tài chính 2011–12 ghi nhận lợi nhuận lần đầu tiên (1,4 triệu bảng), sau đó đạt mức cao nhất 62 triệu bảng vào năm 2018 – nhờ thành công trong và ngoài sân cỏ.
Conte, Sarri Và Lampard: Những Biến Động Liên Tiếp
Năm 2017, Antonio Conte giúp Chelsea vô địch Premier League lần thứ sáu với sơ đồ 3-4-3. Mùa sau, đội giành FA Cup nhưng kết thúc ngoài top 4, khiến Conte bị sa thải. Maurizio Sarri lên thay, giúp Chelsea vào chung kết League Cup (thua Man City) và vô địch Europa League 2019 sau chiến thắng 4–1 trước Arsenal. Sarri rời đi ngay sau đó.
Frank Lampard, huyền thoại CLB, dẫn dắt Chelsea năm 2019. Trong mùa đầu tiên, dù bị cấm chuyển nhượng, ông đưa đội cán đích top 4 và vào chung kết FA Cup. Tuy nhiên, thành tích không ổn định khiến Lampard bị sa thải tháng 1/2021.
Tuchel Và Danh Hiệu Châu Lục Mới
Thomas Tuchel thay thế và nhanh chóng mang về thành công: Chelsea giành Champions League lần thứ hai sau khi đánh bại Man City 1–0 tại Porto. Sau đó, họ tiếp tục giành UEFA Super Cup 2021 và FIFA Club World Cup 2021 – danh hiệu thế giới đầu tiên trong lịch sử đội bóng.
Biến Cố Super League Và Ảnh Hưởng Từ Chính Trị
Tháng 4/2021, Chelsea là một trong 12 CLB thông báo tham gia European Super League, nhưng đã rút lui chỉ vài ngày sau vì phản ứng dữ dội từ người hâm mộ. Trong đại dịch COVID-19, Chelsea không cho nghỉ phép nhân viên ngoài sân cỏ và còn mở cửa khách sạn cho nhân viên NHS – một hành động được cho là chỉ đạo từ chính Abramovich.
Lệnh Trừng Phạt Và Kết Thúc Triều Đại
Tháng 2/2022, trong bối cảnh Nga xâm lược Ukraine, chính phủ Anh áp đặt các lệnh trừng phạt tài chính lên Abramovich. Ông tuyên bố rút khỏi việc điều hành Chelsea và sau đó xóa khoản nợ 1,5 tỷ bảng CLB còn nợ mình.
Ngày 10/3/2022 – đúng 117 năm sau ngày CLB thành lập – chính phủ Anh chính thức đóng băng tài sản Abramovich, Chelsea chỉ được phép hoạt động theo giấy phép đặc biệt đến 31/5. Sau đó, ông bán lại CLB cho tập đoàn BlueCo với giá hơn 4 tỷ bảng.
Kỷ Nguyên BlueCo: Bước Chuyển Mình Hậu Abramovich (2022–nay)
Ngày 7/5/2022, Chelsea chính thức thông báo hoàn tất thương vụ bán CLB cho tập đoàn đầu tư mới mang tên BlueCo, do Todd Boehly, Clearlake Capital, Mark Walter và Hansjörg Wyss đứng đầu. Thỏa thuận trị giá 4,25 tỷ bảng đã khép lại 19 năm huy hoàng dưới thời Roman Abramovich.
Sau khi tiếp quản, Boehly tiếp quản vai trò chủ tịch, thay thế Bruce Buck, trong khi Marina Granovskaia và Petr Čech – những nhân vật chủ chốt thời kỳ trước – cũng lần lượt rời đi, đánh dấu sự thay đổi sâu rộng trong bộ máy điều hành.
Những Biến Động Trên Ghế Huấn Luyện
Ngày 8/9/2022, Chelsea bổ nhiệm Graham Potter từ Brighton thay thế Thomas Tuchel. Tuy nhiên, phong độ thiếu ổn định khiến Potter bị sa thải vào tháng 4/2023, sau chuỗi trận tệ hại. Frank Lampard trở lại trong vai trò tạm quyền, nhưng chỉ thắng 1/11 trận, với tỷ lệ thắng thấp nhất lịch sử CLB (chỉ tính HLV từ 3 trận trở lên). Mùa giải kết thúc trong thất vọng khi Chelsea chỉ ghi được 38 bàn – thành tích thấp nhất từ trước đến nay – và lần đầu rơi xuống nửa dưới bảng xếp hạng kể từ mùa 1995–96.
Pochettino – Khởi Sắc Ngắn Ngủi
Mauricio Pochettino lên nắm quyền năm 2023 và giúp Chelsea trở lại top 6 Premier League, qua đó giành suất dự vòng play-off UEFA Conference League. Dưới sự dẫn dắt của ông, đội bóng cũng vào tới chung kết League Cup 2024, nhưng để thua Liverpool 0–1. Tuy nhiên, do bất đồng với các giám đốc thể thao về định hướng phát triển lứa trẻ, Pochettino chia tay CLB vào cuối mùa.
Kỷ Nguyên Mới Của Maresca
Ngày 3/6/2024, Chelsea bổ nhiệm Enzo Maresca – cựu HLV Leicester – vào ghế nóng. Không mất nhiều thời gian, Maresca giúp The Blues đăng quang UEFA Conference League sau chiến thắng 4–1 trước Real Betis tại Wrocław. Chiến tích này đưa Chelsea trở thành CLB đầu tiên vô địch cả bốn giải đấu lớn của UEFA – một cột mốc lịch sử của bóng đá châu Âu.